De KidsRights Index, die dit jaar 10 jaar bestaat, onthult ook dat de verwoestende gevolgen van de Covid-19 pandemie hebben geleid tot het verlies van 286.000 levens van kinderen onder de 5 jaar. Het rapport wijst er tevens op dat de situatie nog veel erger kan worden dan nu duidelijk is, doordat de volledige impact van de Covid-19-pandemie nog niet te meten is.
Tien jaar rapportage legt een stagnatie en zelfs achteruitgang in kinderrechten bloot
Een decennium van de jaarlijkse KidsRights Index laat vooral een statisch beeld zien. Voor veel landen zijn de algemene prestaties de afgelopen tien jaar vergelijkbaar gebleven. Daarnaast is de situatie in de groep van laagst gerangschikte landen, zoals Afghanistan, de Democratische Republiek Congo of Papoea-Nieuw-Guinea, zelfs verslechterd.
Maar er zijn ook landen die de afgelopen tien jaar duidelijke vooruitgang hebben geboekt in de vijf specifieke domeinen die in het onderzoek worden gemeten: recht op leven, recht op gezondheid, recht op educatie, recht op bescherming en een gunstig klimaat voor de rechten van het kind. Met name Angola laat verbetering zien op gebied van het recht op leven en Bangladesh voor het recht op gezondheid. In andere landen is echter sprake van een duidelijke achteruitgang, zoals in Nigeria met betrekking tot het moedersterftecijfer en in Montenegro met betrekking tot het kinderimmunisatieniveau.
De vernietigende effecten van de Covid-19 pandemie
Bijna 286.000 kinderen onder de vijf jaar stierven als gevolg van de indirecte effecten van de Covid-19-pandemie, waaronder verstoringen van de voedsel- en medicijnleveringen en de sluiting van gezondheidsklinieken. Door het stilleggen van vaccinatieprogramma’s tijdens lockdowns hebben 25 miljoen kinderen jonger dan één jaar geen basisvaccinaties gekregen, het hoogste aantal sinds 2009. Het aantal volledig niet-gevaccineerde kinderen is sinds 2019 met 5 miljoen toegenomen.
In bijna driekwart (72%) van de 130 in 2020 onderzochte landen zijn de geestelijke gezondheidsdiensten voor kinderen en jongeren verstoord. En voor het eerst in twee decennia is het aantal kinderarbeiders gestegen tot 160 miljoen, een stijging van 8,4 miljoen in 4 jaar tijd. Een recente schatting voorspelt een verlies van 17 biljoen dollar aan toekomstige levensinkomsten onder de huidige generatie schoolkinderen als de opgelopen leerachterstanden niet worden ingelopen.
De wereldwijde dreiging van klimaatverandering
In het KidsRights Index rapport wordt ook geconcludeerd dat klimaatverandering een duidelijk en aanwezig gevaar vormt, aangezien bijna de helft van alle kinderen in de wereld – 1 miljard – een extreem hoog risico loopt om ernstig te worden getroffen. Nu al worden 920 miljoen kinderen getroffen door waterschaarste en 820 miljoen kinderen in hoge mate blootgesteld aan hittegolven. Zorgwekkend is dat bijna 90 procent van alle kinderen in de wereld wordt blootgesteld aan luchtverontreiniging. Nu de klimaatverandering blijft toenemen, is de situatie voor de toekomstige generaties in de komende decennia zeer alarmerend.
Marc Dullaert, oprichter en voorzitter van KidsRights, roept regeringen over de hele wereld op om te investeren in kinderen en hun toekomst op de lange termijn, in het belang van de planeet: “Het rapport van dit jaar is alarmerend voor onze huidige en toekomstige generaties kinderen. De afgelopen tien jaar is er geen noemenswaardige vooruitgang geboekt in de levensstandaard van kinderen. De recente Covid-19-pandemie heeft daar boven op de situatie van kinderen extra verslechterd. Een snel veranderend klimaat bedreigt nu hun toekomst en hun fundamentele rechten. De regeringen van over de hele wereld die dit jaar bijeenkomen voor de COP27 moeten de beslissing nemen om nu te investeren en te handelen en essentiële maatregelen nemen voor verandering.”
Nederland
Nederland behoort nog steeds tot de top van de KidsRights Index. De 4e positie van het land in de ranglijst is te danken aan goede scores in de domeinen recht op leven, recht op gezondheid, recht op educatie en recht op bescherming. Op het vijfde domein, ‘gunstig klimaat voor de rechten van het kind’, doen vergelijkbare rijke westerse landen het beter. Nederland valt daardoor een stuk terug op de ranglijst in dit domein.
Nederland gezakt van 3e naar de 37e plaats in vijfde domein
In het vijfde domein, ‘gunstig klimaat voor de rechten van het kind’, is Nederland sinds de start van de KidsRights Index gezakt van de 3e naar de 37e plaats. In het domein wordt beoordeeld hoe landen presteren bij het scheppen van de ‘stimulerende omgeving’ voor kinderrechten volgens het Verdrag voor de Rechten van het Kind. De scores voor dit domein zijn afgeleid van de Closing Observations van het VN-Comité voor de Rechten van het Kind. Deze CO’s zijn het eindproduct van de rapportageprocedure van landen en geven het standpunt van het Comité weer over de mate waarin de rechten van het kind in een bepaald land en in een bepaalde periode zijn gerealiseerd. De score van Nederland in de KidsRights Index van 2022 is gebaseerd op de CO’s van 2015.
Sindsdien blijkt uit beschikbare cijfers over Nederland dat de problematiek rond lange wachtlijsten in de Jeugdzorg niet is verbeterd, maar eerder is verslechterd. Meer recent komt daar nog het achteruitgaan van de mentale gezondheid van de Nederlandse jeugd bij, onder andere als gevolg van de Covid-19 pandemie. Maar ook de verslechterde bescherming van minderjarige alleenstaande vluchtelingen en de toename van kinderarmoede. Bij de komende beoordeling van Nederland door het kinderrechtencomité is een verdere daling in dit domein dan ook te verwachten.
De ranglijsten en domeinscores van dit jaar laten een gemengd beeld zien
In 2022 staat IJsland nog steeds bovenaan in de KidsRights Index, wat de afgelopen vier jaar het geval was. Tsjaad blijft het laagst scorende land op de ranglijst. Zwitserland daalde dit jaar aanzienlijk op de algemene ranglijst van de tweede naar de 31e plaats, omdat het land het beginsel van het belang van het kind onvoldoende toepast bij beslissingen die kinderen aangaan.
Hoewel het verslag wereldwijd belangrijke problemen voor kinderen aan het licht heeft gebracht, waren er ook tekenen van positieve vooruitgang in landen, met betrekking tot de specifieke gebieden.
Recht op leven
De score van Angola in het domein ‘recht op leven’ van kinderen is de afgelopen tien jaar aanzienlijk verbeterd. De sterfte onder kinderen jonger dan vijf jaar is meer dan gehalveerd, evenals de moedersterfte, terwijl de levensverwachting bij de geboorte met tien jaar of bijna 20 procent is gestegen. Dit is waarschijnlijk het resultaat van weloverwogen overheidsbeleid, zoals de regering van Angola verklaarde in het laatste rapport dat zij aan het CRC-comité voorlegde. Anderzijds is Nigeria aanzienlijk gedaald op hetzelfde gebied, aangezien het moedersterftecijfer in het land aanzienlijk is gestegen van 550 tot 920 per 100.000 levendgeborenen.
Recht op gezondheid
Een opmerkelijk positief voorbeeld op het gebied van “recht op gezondheid” in het verslag van dit jaar is Bangladesh. Het is het resultaat van doelgerichte beleidsinspanningen van de regering om de gezondheid van de kinderbevolking te verbeteren, met speciale nadruk op sanitaire voorzieningen. In de afgelopen tien jaar heeft Bangladesh het aantal kinderen onder de vijf jaar met ondergewicht met bijna de helft verminderd, terwijl het percentage van de bevolking dat gebruik maakt van verbeterd drinkwater is gestegen van 85 naar 98 procent.
Recht op bescherming
In het afgelopen decennium is in Bolivia het aantal gevallen van kinderarbeid bijna gehalveerd, terwijl de geboorteregistraties zijn verbeterd tot 92 procent van de kinderen in het land. Naar verluidt komt dit door monetaire stimulansen zoals het voorwaardelijke programma voor sociale overdrachten van het land. Irak scoort lager in het domein als gevolg van een aanzienlijke stijging van het geboortecijfer onder adolescenten, van 70 naar 240 per 100.000 jonge vrouwen tussen 15 en 19 jaar. Een gebrek aan toegang tot reproductieve gezondheidsdiensten wordt als mogelijke oorzaak genoemd.
Gunstig klimaat voor de rechten van het kind
Sinds 2013 hebben 47 staten de indicatoren binnen dit domein aanzienlijk verbeterd, waarbij 4 landen in het Midden-Oosten de afgelopen tien jaar een aanzienlijke verbetering hebben laten zien: Bahrein, Koeweit, Oman en Qatar. De inspanningen van Oman in de afgelopen jaren om samen te werken met de VN hebben geholpen om de score op dit domein te verbeteren, wat grotendeels te danken is aan de ontwikkeling van budgetten die specifiek voor kinderrechten en onderwijs worden uitgetrokken. Er blijft echter bezorgdheid bestaan over de willekeurige detentie en intimidatie van activisten van maatschappelijke organisaties in het land, waardoor de score voor samenwerking tussen staat en maatschappelijke organisaties is gedaald.
Over de KidsRights Index
KidsRights is een internationale niet-gouvernementele organisatie die het welzijn van zeer kwetsbare kinderen over de hele wereld bevordert en pleit voor de verwezenlijking van hun rechten. De KidsRights Index wordt geproduceerd in samenwerking met de Erasmus Universiteit Rotterdam, Erasmus School of Economics en het International Institute of Social Studies. Naast de KidsRights Index reikt de Stichting ieder jaar de prestigieuze en erkende Internationale Kindervredesprijs uit. De Prijs wordt gesteund door de Nobelprijswinnaars voor de Vrede, onder wie Malala Yousafzai.