KidsRights Index 2021: ‘Vernietigende impact van de pandemie voor kinderen wereldwijd’

De negatieve impact van Covid-19 voor kinderen is wereldwijd veel erger dan voorspeld. In de pandemie en de komende nasleep is de jeugd de grootste groep indirecte slachtoffers. Nederlands beleid om scholen te sluiten om zo ouders thuis te houden geldt internationaal als een zeer slecht voorbeeld, waarbij kinderen als middel zijn gebruikt. De Nederlandse regering heeft niet geprobeerd de scholen veilig open te houden met alle gevolgen van dien voor de mentale gezondheid van onze jeugd. Ook de coronarichtlijnen vanuit het VN kinderrechtencomité zijn niet gevolgd. De jeugd heeft geen enkele prioriteit gekregen in het Nederlandse beleid. Daarom roept KidsRights, die jaarlijks de KidsRights Index uitbrengt in samenwerking met de Erasmus Universiteit, het nieuwe Nederlandse kabinet op om meer aandacht te hebben voor het welzijn van de Nederlandse jeugd, en de coronabeleidsrichtlijnen van het VN-Kinderrechtencomité op te volgen.

De KidsRights Index wordt vandaag wereldwijd bekendgemaakt en laat zien hoe kinderrechten in 182 landen wereldwijd worden nageleefd en in hoeverre landen zich inzetten om de rechten van kinderen te verbeteren. Om terug te blikken op een uitzonderlijk jaar, is er voor de negende editie van de Index een speciaal rapport bij het onderzoek gevoegd om de werkelijke impact van het coronavirus op kinderen over de hele wereld te beoordelen. Over het algemeen scoort Nederland met een vijfde plek op de KidsRights Index nu nog goed, maar verwacht wordt dat door het uitgestelde effect van het nalatige coronabeleid dit in de komende jaren flink kan gaan zakken.

In het Nederlandse COVID-19 beleid heeft onze regering de scholen gesloten en kinderen als middel gebruikt om zo ouders thuis te houden, niet rekening houdend met hun belangen. Zo is ons land een uniek negatief voorbeeld in de wereld als het gaat om het beleid rondom onderwijs. Maar ook door het ontbreken van perspectief voor kinderen in het voortgezet onderwijs met alle gevolgen van dien voor hun mentale gezondheid. Dit alles staat opvallend genoeg haaks op het beleid van België, dat er alles aan heeft gedaan om de scholen tijdens de tweede lockdown wel veilig open te houden. Deze aanpak heeft ertoe geleid dat coronagerelateerde problematiek onder de Belgische jeugd lager is gebleven.

Op het gebied van kinderparticipatie heeft de Nederlandse regering tijdens de pandemie wel goed gehandeld met een speciale kinderpersconferentie. Ook de website van de Kinderombudsman heeft een speciale coronasectie ingericht voor kinderen.

Het sluiten van de scholen laat naast een nu al leerinhoudelijke achterstand ook een negatieve impact zien op de geestelijke gezondheid van kinderen en jongeren. Zo meldde de Kindertelefoon onlangs een dagelijks gemiddelde van 1500 telefoontjes over huiselijk geweld, depressies, zelfbeschadiging en suïcide gedachten. Dit aantal is verdubbeld ten opzichte van vorig jaar. Door de corona-pandemie krijgen veel meer kinderen en jongeren de komende jaren ernstige psychische problemen. Het gaat om een stijging van zo’n 50% volgens het Amsterdam UMC.

Uit de KidsRights corona-rapport blijkt ook dat kindermishandeling is toegenomen tijdens de eerste lockdown in het voorjaar van 2020 in Nederland, en dat het aantal slachtoffers van emotionele verwaarlozing (waaronder gebrek aan onderwijs en getuige zijn van huiselijk geweld) aanzienlijk is gestegen. Het aantal is bijna verdrievoudigd. Aangezien bijna 40.000 kinderen (of 14 per 1.000 kinderen in het land) zich in deze situatie bevonden tijdens de eerste lockdown, vergeleken met bijna 15.000 (of 5 per 1.000 kinderen) in 2017 aldus blijkt uit onderzoek van Universiteit Leiden.

Niet alleen nationaal, maar ook internationaal is de negatieve impact van COVID-19 op de rechten van de kinderen erger dan verwacht. De pandemie heeft een vernietigend effect achtergelaten. Een aantal opvallende internationale resultaten uit het KidsRights corona-rapport op een rij:

• 1,5 miljard jongeren werden uitgesloten van onderwijs tijdens de COVID-19-pandemie. En voor meer dan 168 miljoen kinderen zijn scholen bijna een heel jaar gesloten geweest.
• 80 miljoen kinderen onder de leeftijd van één lopen in ten minste 68 landen mogelijk levensreddende vaccins (niet corona gerelateerd) mis door verstoring van de gezondheidszorg, met name in ontwikkelingslanden waar routinematige vaccinatieprogramma’s voor ziekten zoals malaria, longontsteking en diarree werden aangetast.
• Verder hebben ook 370 miljoen kinderen hun schoolmaaltijden gemist, wat serieuze gevolgen voor hun fysieke ontwikkeling en mentale gezondheid kan hebben.
• Het rapport weerspiegelt een verbazingwekkende toename van huiselijk geweld en misbruik tijdens de lockdowns, met kinderen als slachtoffers. In sommige landen is er een toename van kinderhuwelijken en seksueel geweld dat aan schoolsluitingen gekoppeld lijkt te kunnen worden. De ngo Plan International verwacht dat er tussen 2020 en 2030 nog eens 13 miljoen kindhuwelijken zullen plaatsvinden.
• 142 miljoen kinderen vervielen in materiële armoede. Elke procentpunt stijging van de armoede leidt tot een toename van ten minste 0,7 procentpunt in kinderarbeid.

Er zijn ook inspirerende voorbeelden van landen die goed om zijn gegaan met de pandemie op het gebied van kinderrechten. Om beleidsmakers te helpen met zinvolle vervolgacties, heeft het VN-Comité voor de Rechten van het Kind al aan het begin van de pandemie een raamwerk gemaakt van op kinderrechten gebaseerde principes en richtlijnen opgesteld voor regeringen. Schotland heeft als eerste land ter wereld het VN-verdrag inzake de rechten van het kind rechtstreeks in de nationale wetgeving opgenomen. Daarnaast heeft de Schotse regering als reactie op de pandemie snel verschillende armoedebestrijdingsmaatregelen genomen en is ook uniek in het gebruik van effectbeoordelingen voor alle beleidsinterventies in het kader van het coronavirus, die van invloed kunnen zijn op kinderen. En ondanks grote armoede nam Bangladesh al aan het begin van de pandemie het initiatief om thuisonderwijs te geven via een nationale tv-zender, omdat minder dan de helft van de populatie in 71 landen toegang heeft tot het internet.

De KidsRights Index is de eerste en enige ranking die jaarlijks laat zien hoe kinderrechten wereldwijd worden nageleefd en in hoeverre landen zich inzetten om de rechten van kinderen te verbeteren. De domeinen van de Index bestaan uit: recht op [1] leven, [2] gezondheid, [3] onderwijs, [4] bescherming en [5] creëren van gunstige klimaat om kinderrechten te garanderen.

De meest opvallende internationale resultaten uit de KidsRights Index 2021 op een rij:

• Rijke landen trekken portemonnee niet open
  Geïndustrialiseerde landen maken naar verhouding te weinig budget vrij voor het realiseren van kinderrechten, ze scoren het laagste op ‘Best beschikbare budgetten’.
• Afrika scoort het hoogste als het gaat om de indicator ‘belang van het kind’
  Het Afrikaanse continent scoorde het hoogste onder alle continenten door het belang van het kind in al haar overwegingen voorop te stellen.
• 60% van de landen behalen laagste scoren op discriminatie
  Er is sprake van hoge mate van discriminatie binnen verschillende landen. Geen één land heeft de hoogst haalbare score voor niet-discriminatie indicator behaald, en meer dan 60% van de landen hebben de laagste score behaald.

Bekijk de gehele lijst van de KidsRights Index 2021 op www.kidsrightsindex.org