Voorzitter Marc Dullaert van KidsRights vindt: ‘Een land dat niet goed voor zijn kwetsbare kinderen zorgt, heeft een groot probleem’. Hij zegt dat naar aanleiding van de KidsRights Index 2024 en het Tweede Kamerdebat van 27 maart hierover.
Nederland zakt steeds verder weg op deze internationale ranglijst en schiet ernstig tekort als het gaat om kinderrechten. Zo lukt het maar niet om de jeugdzorg op orde te krijgen, kinderarmoede uit te bannen en jeugdparticipatie in wet en beleid gestalte te geven.
Marc Dullaert meent: ‘Het is een probleem wat we samen aan willen pakken met het kabinet en de overheid. Nederland moet de problemen voor kinderen aanpakken, wet en beleid voortdurend toetsen aan het Kinderrechtenverdrag en zorgen voor structurele verbeteringen’.
‘Daarom reik ik de hand’, zegt Marc Dullaert. ‘Halverwege dit jaar verschijnt de KidsRights Index 2025. Ik nodig staatssecretaris Karremans van harte uit kort hierop met elkaar en ook met andere kinderrechtenorganisaties aan tafel te gaan. Laten we samen werk maken van een beter Nederland voor al onze kinderen. Wij staan hier klaar voor.’
Reacties in en op Kamerdebat
Diverse fracties in de Tweede Kamer debatteerden gisteravond over de slechte resultaten die de KidsRights Index 2024 voor Nederland laat zien. Zij deden dit in een zogeheten dertigledendebat. In dit debat kwamen de Kamerleden Lisa Westerveld (GroenLinks-PvdA), Jacqueline van den Hil (VVD), Faith Bruyning (NSC) en Sarah Dobbe (SP) aan het woord, naast staatssecretaris Vincent Karremans (VVD) van Jeugd, Preventie en Sport (VVD). Pijnlijk was ook dat niet alle fracties deelnamen aan dit debat.
Lisa Westerveld (GroenLinks-PvdA) vroeg zich in het Kamerdebat van gisteravond af: ‘Hoe serieus nemen we kinderrechten? Dertig jaar kinderrechtenverdrag in Nederland. Dat zou reden moeten zijn voor een feestje. Maar al dertig jaar worden kinderrechten willens en wetens geschonden’. Volgens haar worden er telkens smoesjes bedacht, worden er zaken vooruitgeschoven, en is er zogenaamd ‘onderzoek nodig’. Daar is Westerveld klaar mee.
Ze hamerde onder andere op het breed gedeelde belang van onderwijs: ‘Maar waarom zitten er dan zoveel kinderen zonder onderwijs thuis?’ Het leerlingenvervoer is volgens haar niet op orde, en het onderwijs in justitiële inrichtingen evenmin.
Ook vroeg zij zich af hoe het kan dat kinderrechten niet verankerd zijn in de Jeugdwet. Sterker nog, in de jeugdzorg worden kinderrechten geschonden. Er wordt niet aan kinderen gevraagd wat zij willen, zelfs niet bij uithuisplaatsingen, aldus Westerveld. Ze is verbijsterd dat er kinderarmoede bestaat in een rijk land als Nederland. Bovendien worden hulpmiddelen voor kinderen met een beperking niet standaard vergoed. Daardoor staan zij ‘keihard op achterstand’, meent zij.
Jacqueline van den Hil (VVD) meent ook dat kinderrechten worden geschonden, ‘en één is teveel’. Ze wil meekijken met onder andere sport en noemt hulpmiddelen ‘heel belangrijk’. Van den Hil zei hier haar best voor te gaan doen. Gaat het om het bereiken van kinderen voor vaccinatie dan deelt zij het belang hiervan. Ze wil dit vooral praktisch aanpakken door met elkaar te kijken ‘hoe we kinderen wel bereiken’, in haar ogen vooral door een wijkgerichte aanpak.
Faith Bruyning (NSC) noemde de presentatie afgelopen dinsdag van het rapport Een Jonge Blik op Kinderrechten van State of Youth NL en het KinderrechtenCollectief een feest ‘maar tegelijkertijd zat er een ‘rouwrandje’ aan, want ondanks dertig jaar kinderrechten ontbreekt het aan structurele inbedding van kinderrechten in alles wat wij doen’. Ondanks voorzieningen in Nederland is er in haar ogen nog veel werk aan de winkel.
Ook vroeg zij zich in het Kamerdebat af: ‘Hoe kan het dat een land als Nederland zo laag scoort’ op de KidsRights Index 2024? Ze vindt onder andere dat de politiek er kritisch naar moet kijken ‘hoe we omgaan met kinderrechten in onze wetgeving en beleidsvorming. Kinderen moeten ook een stem krijgen in beslissingen die hen aangaan’. Bruyning wil inzetten op ‘samenwerken zodat elk kind gehoord en beschermd wordt’.
Ze vroeg de staatssecretaris of hij zich bewust is van zijn rol als coördinator kinderrechten en vindt: ‘Er ontbreekt in Nederland een overkoepelende visie op jeugd. Wat is de overkoepelende visie van het kabinet op de jeugd in Nederland? Ziet de staatssecretaris het belang van de kinderrechtentoets in beleid en wetgeving en ziet hij het als zijn rol om het gebruik van zo’n toets kabinetsbreed te stimuleren?’ Bruyning drong er ook op aan te investeren in participatie van kinderen en jongeren: ‘Hun stem moet gehoord worden en meegenomen worden in beleid en wetgeving’.
Sarah Dobbe (SP) wees op de achteruitgang van Nederland op de KidsRights Index 2024: ‘Dat is ernstig’. Ze vroeg het kabinet wat dit hieraan gaat doen: Ieder kind heeft recht op noodzakelijke gezondheidzorg en ook jeugdzorg en kinderen zonder zorgverzekeringen en verblijfsvergunningen ook.
Tevens vroeg zij aandacht voor daklozen die met kinderen op straat leven, aandacht voor jongeren zonder dak boven hun hoofd, aandacht voor vele kinderen zonder vaste verblijfsplaats, zonder zorgverzekering en/of zonder verblijfsvergunning die niet worden meegenomen in het Rijksvaccinatieprogramma en jeugdgezondheidzorg. Ook in de asielopvang is de situatie van kinderen schrijnend, benadrukte Dobbe: ‘We moeten kinderen niet vergeten’.
Staatssecretaris Vincent Karremans (VVD) van Jeugd, Preventie en Sport (VVD) meent onder andere dat het volgens hem niet nodig is kinderrechten wettelijk te verankeren. Het gaat er volgens hem om het Kinderrechtenverdrag in de praktijk te brengen. Jeugd is volgens hem als onderwerp te breed voor een visie en zit al in ander beleid, zoals vóór onderwijs en tegen armoede. Wel wordt er aan een strategie gewerkt, zei Karremans.
Gaat het om een kinderrechtentoets dan geldt al dat wetgeving altijd in lijn moet zijn met internationale verdragen, stelde de staatssecretaris, en is de Kinderombudsman nu bezig met het ontwikkelen van een implementatiestrategie.
Ook Karremans maakt zich zorgen over de vaccinatiegraad in Nederland. Hij werkt eraan om positief nieuws over vaccineren ook op sociale media zetten.
De staatssecretaris vertelde verder dat in de komende maanden aanvullende maatregelen worden verkend om te voorkomen dat mensen niet zijn verzekerd voor gezondheidszorg en om op te lossen waar dit het geval is.
KidsRights Index
KidsRights Index 2024 is een serieuze waarschuwing aan het adres van de overheid dat de kinderrechten in Nederland onder druk staan. Zo zakt Nederland op het gebied van de gezondheidszorg in deze wereldwijde ranglijst twaalf plaatsen, onder andere door een afnemende inentingsgraad. Vooral in vergelijking met andere westerse landen doet Nederland het steeds minder goed.
Bovendien blijft verbetering uit van andere fundamentele kinderrechten in Nederland waaronder kinderarmoede, jeugdzorg en het creëren van een gunstig klimaat voor de rechten van het kind, waaronder het gebrek aan jeugdparticipatie en het luisteren naar de mening van het kind inzake onderwerpen die hem aangaan.
De KidsRights Index 2024 wordt jaarlijks uitgegeven sinds 2013 door KidsRights en de Erasmus Universiteit Rotterdam waarbij 194 lidstaten van de Verenigde Naties (VN) worden beoordeeld en gerangschikt op het naleven van het kinderrechtenverdrag.